Bestrijdingsmiddelen op groenten en fruit: wat kies je wel en wat beter niet?

We willen gezond eten, maar helaas zitten er op groenten en fruit vaak resten van bestrijdingsmiddelen. En die wil je liever niet binnenkrijgen. Gelukkig zijn er handige lijsten die je helpen om betere keuzes te maken: de Dirty Dozen en Clean Fifteen. Die vertellen je welke producten je beter biologisch kunt kopen, en welke juist minder risico vormen. In dit blog leg ik het je uit.

Wat zijn de Dirty Dozen en Clean Fifteen?

De Dirty Dozen zijn de 12 soorten groente en fruit met de meeste resten van bestrijdingsmiddelen. De Clean Fifteen zijn juist de 15 producten die het schoonst uit de test komen. De lijsten worden elk jaar samengesteld door de Amerikaanse EWG op basis van duizenden testresultaten.

Die testen zijn grondig: groente en fruit wordt eerst gewassen en/of geschild—net als jij thuis zou doen. Daarna wordt gemeten hoeveel resten van bestrijdingsmiddelen er nog op zitten. In 2023 kwamen ze tot schokkende cijfers: in totaal vonden ze 251 verschillende bestrijdingsmiddelen op 46 producten. Zelfs op de “schoongemaakte” versies.

Goed om te weten: ook al komt de data uit de VS, de lijsten zijn deels van toepassing op de producten die wij hier in Nederland kopen. De groente- en fruithandel is immers wereldwijd.

Dirty Dozen 2023 – de vervuilers (Producten die je beter biologisch kunt kopen)

1. Aardbeien

2. Spinazie

3. Boerenkool

4. Perziken

5. Peren

6. Nectarines

7. Appels

8. Druiven

9. Paprika’s en hete pepers

10. Kersen

11. Bosbessen

12. Sperziebonen

Clean Fifteen 2023 (Minste bestrijdingsmiddelen)

1. Avocado’s

2. Mais

3. Ananas

4. Uien

5. Papaja

6. Doperwten

7. Asperges

8. Honingmeloen

9. Kiwi

10. Kool

11. Champignons

12. Mango’s

13. Zoete aardappelen

14. Watermeloen

15. Wortelen

Vervuilde producten in Nederland

In 2017 werd in Nederland onderzocht hoeveel hormoonverstorende bestrijdingsmiddelen (HVP’s) er op groente en fruit in de supermarkt zaten. En wat bleek? Bijna één op de vijf producten bevatte zulke stoffen. Dat is zorgelijk, want deze middelen kunnen je hormoonhuishouding flink in de war schoppen.

Het onderzoek leverde een lijst op van 32 veel gegeten producten. Dit is de top 10 van de meest vervuilde (geïmporteerde) soorten:

• Nectarines (Spanje)

• Tafeldruiven (Spanje, India, Chili)

• Perziken (Spanje)

• Kersen (Nederland)

• Chinese broccoli (Hongkong)

• Pruimen (Zuid-Afrika)

• Meloen (Honduras)

• Courgette (Spanje)

• Aardbeien (Spanje)

• Citroenen (Zuid-Afrika)

Ook in Nederland geteelde producten bleken niet vrij van vervuiling. Vooral kersen, komkommers en pepers scoorden het slechtst.

Maar er zijn toch limieten?

Klopt, er zijn wettelijke limieten. Maar in bijna 4% van de gevallen worden die overschreden. En het probleem zit ’m niet alleen in de hoeveelheid van één stof. Het cocktaileffect—dus het stapelen van meerdere middelen in je lichaam—maakt het veel schadelijker dan het lijkt. Die mix van stoffen kan schade geven aan je hormonen, zenuwstelsel of darmen. Het is zelfs in verband gebracht met verschillende soorten kanker.

Biologisch eten helpt

Kies je voor biologisch, dan krijg je veel minder resten van bestrijdingsmiddelen binnen. Uit onderzoek blijkt dat mensen die omschakelen naar biologisch eten al binnen een paar dagen minder pesticiden in hun urine hebben. En ook fijn: biologische landbouw is beter voor het milieu.

En nu?

Laat dit je niet afschrikken. Groente en fruit blijven supergezond. Maar maak slimme keuzes:

• Kies biologisch waar het kan.

• Gebruik de Dirty Dozen en Clean Fifteen als leidraad.

• Let extra op bij producten van buiten Europa.

Benieuwd hoe het zit met fruit dat kinderen het vaakst eten?

In mijn volgende blog duik ik dieper in de cijfers van de NVWA en ontdek je welke fruitsoorten écht onder de loep moeten. Want als er één groep is die je wilt beschermen tegen gifstoffen, dan zijn het wel kinderen. 👉 Lees hier het vervolg: Bestrijdingsmiddelen op de top 10 meest gegeten fruitsoorten door kinderen.

Boodschappen tip!

Benieuwd welke biologische groente en fruit je bij de Lidl, Jumbo, AH of Plus kunt vinden? Ik heb een overzicht voor je gemaakt. Hieronder een PDF bestand.

Lijst biologisch groenten en fruit.docx.pdf

Download PDF • 75KB

Bronvermelding

• Environmental Working Group. (z.d.). Check out @EWG’s 2023 Shopper’s Guide to Pesticides in ProduceTM! #DirtyDozen #CleanFifteen | @ewg |. https://www.ewg.org/foodnews/summary.php

• Nicolás, E. S. (2022, 24 mei). Toxic pesticide residue in EU fruit up 53% in a decade. EUobserver. https://euobserver.com/health-and-society/155048

• Dahllöf, S. (2022, 16 februari). Probing for a pesticides link to Parkinson’s disease. EUobserver. https://euobserver.com/rule-of-law/154370

• Remmelink, M. (2022). Bestrijdingsmiddelen op je groente en fruit: dit zijn de dirty dozen (en de clean fifteen). MaatschapWij. https://maatschapwij.nu/blogs/bestrijdingsmiddelen-dirty-dozen-clean-fifteen/

• Vigar, V., Myers, S. P., Oliver, C., Arellano, J. M., Robinson, S., & Leifert, C. (2019). A Systematic Review of Organic Versus Conventional Food Consumption: Is There a Measurable Benefit on Human Health? Nutrients, 12(1), 7. https://doi.org/10.3390/nu12010007

• Cabrera, L. C., & Pastor, P. V. (2021). The 2019 European Union report on pesticide residues in food. EFSA Journal, 19(4). https://doi.org/10.2903/j.efsa.2021.6491

• Vitakruid. (z.d.). "Dirty Dozen en Clean Fifteen": hoe zit het met de pesticiden op onze groenten en fruit? Vitakruid.https://www.vitakruid.nl/blog/dirty-dozen-en-clean-fifteen-hoe-zit-het-met-de-pesticiden-op-onze-groenten-en-fruit

• Thursby, E., & Juge, N. (2017). Introduction to the human gut microbiota. Biochemical Journal, 474(11), 1823–1836. https://doi.org/10.1042/bcj20160510