Het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de landbouw blijft maar stijgen. Ze worden ingezet om gewassen te beschermen tegen ziekten, plagen en onkruid. Helaas kunnen bestrijdingsmiddelen een negatief effect hebben op je gezondheid. De “Dirty Dozen” en “Clean Fifteen” zijn lijsten waarin soorten groenten en fruit met de meeste en minste residuen (overblijfselen) van bestrijdingsmiddelen staan beschreven. De lijst varieert elk jaar, maar veel producten staan er elk jaar opnieuw in. In dit blog vind je handige lijsten met welke soorten groenten en fruit veel of weinig bestrijdingsmiddelen bevatten.
De Dirty Dozen en Clean Fifteen
De “Dirty Dozen” verwijst naar de 12 soorten groenten en fruit met de meeste residuen (overblijfselen) van bestrijdingsmiddelen en de “Clean Fifteen” verwijst naar de 15 soorten groenten en fruit met de minste residuen van bestrijdingsmiddelen. Op basis van duizenden onderzochte monsters is de lijst samengesteld door de EWG (Environmental Working Group), een non-profitorganisatie die zich richt op milieubeleid en gezondheid. De lijst is gebaseerd op onderzoek uitgevoerd door het Amerikaanse Ministerie van Landbouw (USDA) en de Food and Drug Administration (FDA). De onderzochte monsters van groenten en fruit bevatten zowel in eigen land (Amerika) geteelde producten als geïmporteerde producten. Aangezien de groenten- en fruithandel wereldwijd plaatsvindt, zijn de lijsten deels van toepassing op de groenten en fruit die we in de Nederlandse supermarkt vinden.
De lijst van 2023 bevat data van 46,569 monsters van 46 soorten groenten en fruit. De groenten en fruit worden geschild of geschrobd en gewassen voordat ze onderzocht worden. Dit doen ze op een manier wat je thuis ook zou kunnen doen. Zelfs na het schoonmaken werden er 251 verschillende soorten bestrijdingsmiddelen gevonden. Sommige gevonden bestrijdingsmiddelen zijn al lang geleden verbannen. In totaal werden 210 verschillende bestrijdingsmiddelen aangetroffen op groenten en fruit uit de Dirty Dozen. Sommige producten bevatten 23 verschillende soorten bestrijdingsmiddelen! Daarentegen bevatte bijna 65 procent van de Clean Fifteen geen detecteerbare residuen van bestrijdingsmiddelen. Avocado's staan bovenaan de lijst in de Clean Fifteen en komt het beste uit de test.
De lijst kan dan ook gebruikt worden om de blootstelling aan bestrijdingsmiddelen door het eten van groenten en fruit fors te verminderen.
De Dirty Dozen 2023 (Meeste bestrijdingsmiddelen)
Aardbeien
Spinazie
Boerenkool
Perziken
Peren
Nectarines
Appels
Druiven
Paprika’s en hete pepers
Kersen
Bosbessen
Sperziebonen
De Clean Fifteen 2023 (Minste bestrijdingsmiddelen)
Avocado’s
Mais
Ananas
Uien
Papaja
Doperwten
Asperges
Kiwi
Kool
Champignons
Mango’s
Zoete aardappelen
Watermeloen
Wortelen
Vervuilde producten in Nederland
In 2017 is in Nederland ook onderzoek gedaan naar hormoonverstorende bestrijdingsmiddelen (HVP’s) op voedingsmiddelen die in de Nederlandse supermarkt liggen. De hormoon verstorende bestrijdingsmiddelen werden toen gevonden in bijna één op de vijf geteste producten. De conclusie: het nuttigen van groenten en fruit van de Nederlandse markt zorgt voor een risico op hormoonverstoringen. Uiteindelijk leverde het onderzoek een lijst op van 32 producten die veel in Nederland gegeten worden. Hieronder de top 10 meest vervuilde producten:
Nectarines (Spanje)
Tafeldruiven (Spanje, India, Chili)
Perziken (Spanje)
Kersen (Nederland)
Chinese broccoli (Hongkong)
Pruimen (Zuid-Afrika)
Meloen (Honduras)
Courgette (Spanje)
Aardbeien (Spanje)
Citroenen (Zuid-Afrika)
Kersen, komkommers en pepers staan bovenaan de lijst met de in Nederland geteelde producten.
Limieten bestrijdingsmiddelen
Bestrijdingsmiddelen kunnen schadelijk zijn voor het zenuwstelsel, hersenen, hormoonsysteem en staan in verband met sommige soorten kanker. Bestrijdingsmiddelen zijn chemische stoffen die worden gebruikt om ziekten, plagen, organismen of onkruiden te bestrijden die schadelijk zijn voor de landbouw. Bestrijdingsmiddelen doden onder andere insecten, schimmels en kleine levende organismen. De resten van bestrijdingsmiddelen mogen niet schadelijk zijn voor mensen. Daarom zijn er limieten vastgesteld voor de hoeveelheid residuen van bestrijdingsmiddelen die er nog op groenten en fruit mag zitten. Er worden ruime veiligheidsmarges genomen en zolang de limieten niet worden overschreden, zouden gezondheidsrisico’s in principe niet optreden. Helaas worden de limieten in 3,9% van de gevallen wel overschreden, blijkt uit EU-onderzoek uit 2019.
Het cocktail- en stapel effect
Het grootste probleem met bestrijdingsmiddelen is dat juist de combinatie, het cocktail effect, de stoffen zo schadelijk maken voor de gezondheid. Ook kan het zijn dat verschillende bestrijdingsmiddelen op dezelfde plek in je lichaam schade kunnen toebrengen. Als je het effect van de bestrijdingsmiddelen optelt, het stapel effect, blijkt het veel schadelijker dan de stoffen los van elkaar.
Biologisch eten bestrijdingsmiddelen
PAN (Pesticide Action Network Netherlands) is een organisatie die als doel heeft het gebruik van bestrijdingsmiddelen uit te bannen. Helaas meldde PAN dat de afgelopen jaren de hoeveelheid gevaarlijke bestrijdingsmiddelen in Europa fors is gestegen. Biologisch voedsel lijkt een stap in de goede richting. De samenstelling van biologisch voedsel verschilt niet heel erg met zijn niet- biologische variant. Maar wat veel belangrijker is, is wat biologisch voedsel niet bevat. Van biologisch voedsel is aangetoond dat het lagere niveaus van bestrijdingsmiddelen bevat. Bij de overschakeling van niet biologisch naar biologisch eten worden lagere niveaus van residuen van bestrijdingsmiddelen in de urine gevonden. Biologisch klinkt erg positief dus! Los van dat is kiezen voor biologisch eten natuurlijk ook veel beter voor het milieu.
Hoe nu verder?
Laat je niet afschrikken door dit blog want groenten en fruit zijn gezond! Kies voor biologisch groenten en fruit waar en wanneer dat kan. Daarnaast adviseren we meer producten te kiezen uit de Clean Fifteen. Kies je producten uit de Dirty Dozen, zorg er dan zeker voor dat je de biologische variant kiest. Gebruik de lijsten als leidraad om betere keuzes te maken! Wil je meer weten of samen met mij aan de slag? Neem dan contact met mij op, dan help ik je verder.
Boodschappen tip!
Kies voor biologisch waar en wanneer dat kan. Wil je weten welke biologische groenten en fruit de Lidle, Jumbo, AH en plus verkopen? Hieronder vindt je de hele lijst.
Bronvermelding
Environmental Working Group. (z.d.). Check out @EWG’s 2023 Shopper’s Guide to Pesticides in ProduceTM! #DirtyDozen #CleanFifteen | @ewg |. https://www.ewg.org/foodnews/summary.php
Nicolás, E. S. (2022, 24 mei). Toxic pesticide residue in EU fruit up 53% in a decade. EUobserver. https://euobserver.com/health-and-society/155048
Dahllöf, S. (2022, 16 februari). Probing for a pesticides link to Parkinson’s disease. EUobserver. https://euobserver.com/rule-of-law/154370
Remmelink, M. (2022). Bestrijdingsmiddelen op je groente en fruit: dit zijn de dirty dozen (en de clean fifteen). MaatschapWij. https://maatschapwij.nu/blogs/bestrijdingsmiddelen-dirty-dozen-clean-fifteen/
Vigar, V., Myers, S. P., Oliver, C., Arellano, J. M., Robinson, S., & Leifert, C. (2019). A Systematic Review of Organic Versus Conventional Food Consumption: Is There a Measurable Benefit on Human Health? Nutrients, 12(1), 7. https://doi.org/10.3390/nu12010007
Cabrera, L. C., & Pastor, P. V. (2021). The 2019 European Union report on pesticide residues in food. EFSA Journal, 19(4). https://doi.org/10.2903/j.efsa.2021.6491
Vitakruid. (z.d.). "Dirty Dozen en Clean Fifteen": hoe zit het met de pesticiden op onze groenten en fruit? Vitakruid.https://www.vitakruid.nl/blog/dirty-dozen-en-clean-fifteen-hoe-zit-het-met-de-pesticiden-op-onze-groenten-en-fruit
Thursby, E., & Juge, N. (2017). Introduction to the human gut microbiota. Biochemical Journal, 474(11), 1823–1836. https://doi.org/10.1042/bcj20160510
