Prikkelbaar darm syndroom, ook wel PDS, is een veel voorkomende, maar erg vervelende aandoening. Maar liefst 4 tot 10 % van de Nederlandse bevolking heeft er last van. Het is een aandoening aan de darm, met name de dikke darm, die nog niet helemaal wordt begrepen. Er wordt geen andere aanwijsbare oorzaken in de darmen gevonden, de darmen van een PDS patiënt zien er hetzelfde uit als een gezonde darm. Triggers voor het ontstaan van klachten zijn per persoon verschillend, waardoor het lastig is een oorzaak aan te wijzen Extra vervelend dus. In dit blog ga ik in op verschillende theorieën over het ontstaan van PDS en welke factoren PDS klachten kunnen veroorzaken of triggeren.
Veel voorkomende klachten
Bij deze aandoeningen hebben mensen regelmatig last van specifieke symptomen waaronder buikpijn, opgeblazen buik, obstipatie en diarree. Mensen die geen PDS hebben kunnen af en toe dezelfde klachten hebben, maar bij PDS-patiënten zijn de klachten chronisch.
Hoe ontstaat het?
PDS wordt ook wel een spastische darm genoemd. Het werd lange tijd gezien als een niet volledig begrepen brein-ziekte: het zou tussen je oren zitten. Geen fijne boodschap om te horen als je écht pijn hebt! Dat kwam vooral omdat er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak in de darmen gevonden kon worden. ‘Gelukkig’ weten we tegenwoordig dat PDS een ingewikkeld samenspel is tussen het centraal zenuwstelsel in je hersenen en het zenuwstelsel in je darmen.
Er zijn verschillende theorieën over het ontstaan van symptomen:
Veranderingen in darm beweeglijkheid De wanden in het maag- darm systeem bestaan uit een aantal spierlagen die aanspannen en ontspannen om zo voeding van ‘de mond tot de kont’ te bewegen. Mensen met PDS blijken een verstoorde darm motoriek hebben na het eten van een maaltijd. Er wordt gedacht dat de pijnklachten van PDS veroorzaakt worden door het ongewoon, krampachtig samentrekken van de darmen. Deze onderliggende verstoring leidt tot de symptomen die ik eerder noemde.
Verhoogde gevoeligheid van de darmen Je darmen communiceren met je hersenen op een onbewuste manier. Je zenuwstelsel in je hersenen is verbonden met het zenuwstelsel van je darmen. De hersenen weten op deze manier wat er aan de hand is in de darmen. Allerlei signalen, van mild tot ernstig, worden vanuit de darm naar de hersenen verzonden. Het blijkt dat het pijnsignaal sterker doorkomt óf de hersenen interpreteren het anders. Hierdoor voelen PDS patiënten de pijn daadwerkelijk erger. Ze hebben dus letterlijk gevoelige darmen.
Versterkte reactie van het immuunsysteem Het blijkt dat het immuunsysteem bij sommige mensen met PDS overactief is en overdreven en onnodig reageert. Een verhoogde gevoeligheid ontstaat doordat het immuunsysteem ontstekingsstoffen produceert als reactie op voeding- intoleranties en allergieën, infectie, toxines, en stress. Je kunt dit zien als te veel politie op straat die allemaal pistolen, tasers en knuppels bij zich hebben en voor de zekerheid gebruiken zodra ze iets ‘verdachts’ zien. Niet nodig, wel pijnlijk.
Welke factoren hebben invloed op het ontstaan of verergeren van klachten?
Ondanks dat inmiddels veel mensen de diagnose PDS hebben gekregen, is het ontstaan ervan nog niet duidelijk. Er lijken meerdere factoren in verschillende combinaties een rol te spelen. De volgende factoren kunnen allemaal meespelen bij het ontstaan van PDS klachten. Een aantal hiervan zijn:
Ongezonde voeding
Voedingsintoleranties
Histamine intolerantie
Verstoring darmmicrobioom
SIBO
Biofilm
Darm infectie
Beschadiging in de darmwand
Ontsteking in de darmen
Psychische factoren
Niet alle klachten voor iedereen gelijk
Er zijn dus allerlei oorzaken die klachten van PDS kunnen verklaren. Wat erg belangrijk is om te weten is dat niet iedereen met PDS last heeft van dezelfde factoren. En ook niet iedereen die bovenstaand factoren heeft, heeft PDS klachten. Het is onduidelijk hoe deze factoren samenkomen en tot symptomen van PDS leiden. Genetische factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van PDS. Maar wat interessant is, is dat het hebben van een ouder met PDS een grotere voorspellende factor is voor PDS dan het hebben van een tweeling met PDS. Een tweeling heeft namelijk meer hetzelfde DNA dan je ouders. Dit laat zien dat omgevingsfactoren mogelijk een grotere rol spelen dan genetische factoren.
Wat kan je doen?
Weet dat je niet met de diagnose PDS hoeft ‘te leren leven’. Met aanpassingen in voeding en levensstijl kan je absoluut vermindering van klachten realiseren. Wil je meer weten of samen met mij aan de slag met jouw klachten? Neem dan contact met mij op, dan help ik je verder.

Bronvermelding
Videlock, E. J., & Chang, L. (2021). Latest Insights on the Pathogenesis of Irritable Bowel Syndrome. Gastroenterology Clinics of North America, 50(3), 505–522. https://doi.org/10.1016/j.gtc.2021.04.002
Cremon, C., Carini, G., Wang, B., Vasina, V., Cogliandro, R. F., De Giorgio, R., Stanghellini, V., Grundy, D., Tonini, M., De Ponti, F., Corinaldesi, R., & Barbara, G. (2011). Intestinal Serotonin Release, Sensory Neuron Activation, and Abdominal Pain in Irritable Bowel Syndrome. American Journal of Gastroenterology, 106(7), 1290–1298. https://doi.org/10.1038/ajg.2011.86
Shariati, A., Fallah, F., Pormohammad, A., Taghipour, A., Safari, H., chirani, A. S., Sabour, S., Alizadeh‐Sani, M., & Azimi, T. (2018). The possible role of bacteria, viruses, and parasites in initiation and exacerbation of irritable bowel syndrome. Journal of Cellular Physiology, 234(6), 8550–8569. https://doi.org/10.1002/jcp.27828
Sikander, A., Rana, S. V., & Prasad, K. K. (2009). Role of serotonin in gastrointestinal motility and irritable bowel syndrome. Clinica Chimica Acta, 403(1–2), 47–55. https://doi.org/10.1016/j.cca.2009.01.028
Hellström, P. M. (2019). Pathophysiology of the irritable bowel syndrome – Reflections of today. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology, 40–41, 101620. https://doi.org/10.1016/j.bpg.2019.05.007
Crowell, M. D., Harris, L. A., Jones, M. P., & Chang, L. (2005). New insights into the pathophysiology of irritable bowel syndrome: Implications for future treatments. Current Gastroenterology Reports, 7(4), 272–279. https://doi.org/10.1007/s11894-005-0019-8
De Schryver, A., & Samsom, M. (2002, 7 januari). Het prikkelbaredarmsyndroom: pathofysiologie en (toekomstige) behandelingsmogelijkheden. NTvG. https://www.ntvg.nl/artikelen/het-prikkelbaredarmsyndroom-pathofysiologie-en-toekomstige-behandelingsmogelijkheden
F., Gao, W., Zhu, Y., Hou, X., & Chu, H. (2022). Gut Non-Bacterial Microbiota: Emerging Link to Irritable Bowel Syndrome. Toxins, 14(9), 596. https://doi.org/10.3390/toxins14090596
Wielgosz-Grochowska, J. P., Domanski, N., & Drywień, M. (2022). Efficacy of an Irritable Bowel Syndrome Diet in the Treatment of Small Intestinal Bacterial Overgrowth: A Narrative Review. Nutrients, 14(16), 3382. https://doi.org/10.3390/nu14163382
El-Salhy, M., Seim, I., Chopin, L. K., Gundersen, D., Hatlebakk, J. G., & Hausken, T. (2012). Irritable bowel syndrome the role of gut neuroendocrine peptides. Frontiers in bioscience, E4(8), 2683–2700. https://doi.org/10.2741/e583
Comments