Ons lichaam bevat mineralen. Mineralen zijn een belangrijke bouwstof voor de groei en het herstel van onze botten en het lichaamsweefsel. Sommige mineralen hebben we in hele kleine hoeveelheden nodig. Dit heet een spoorelement. Eén daarvan is Jodium. De kleine hoeveelheid zegt overigens niks over hoe belangrijk het is. Sterker nog: jodium vind je terug in iedere cel van ons lichaam en is dus juist érg belangrijk voor een goede gezondheid. Waarom jodium zo belangrijk is en wat de effecten zijn van een jodium te kort met bijbehorende klachten lees je in dit blog.
Wat is Jodium precies?
Jodium is een spoorelement dat belangrijk is voor de productie van schildklierhormonen. Deze hormonen zijn nodig voor de hersenontwikkeling, fysieke en mentale groei, het hormoon systeem en je immuunsysteem. Het helpt voor het bestrijden van bacteriën, virussen en parasieten.
De belangrijkste functies van Jodium:
Jodium draagt bij aan een normale productie van schildklierhormonen en normale functies van de schildklier
Jodium draagt bij aan een normale cognitieve functie
Jodium draagt bij aan normale neurologische functies
Jodium draagt bij aan een normaal energiemetabolisme
Jodium draagt bij aan het behoud van een normale huid
Hoeveel jodium heb ik nodig per dag?
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor jodium is vastgelegd op 150 mcg/dag voor volwassenen. Zwangere en vrouwen die borstvoeding geven hebben meer nodig, namelijk 200 mcg per dag. Volgens het voedingscentrum mag je niet meer dan 600mcg Jodium per dag binnenkrijgen. En dan te bedenken dat Japanners 25 keer meer jodium eten dan wij Nederlanders!
Hoe herken je een Jodium te kort?
Een gebrek aan jodium is wereldwijd een veel voorkomend probleem. Geschat wordt dat 1 op de 3 Nederlanders en 2 miljard mensen wereldwijd een tekort aan jodium hebben. Jodium is niet rijkelijk aanwezig in ons westerse voedingspatroon. Maar voor voldoende inname van jodium zijn we wél afhankelijk van voeding. Met een beetje aandacht en de juiste voeding is een tekort meestal zo verholpen, gelukkig. Een tekort aan jodium ontstaat overigens niet zomaar. Pas bij een langdurig verminderde inname van jodium ontstaat een tekort.
Een tekort aan jodium heeft dus invloed op de werking van je schildklier. Dit orgaan kan z’n werk minder goed doen en dat leidt tot verschillende klachten. Bijvoorbeeld struma of krop. Dit is een zichtbare of voelbare vergroting van de schildklier. Gelukkig komt dit in Nederland niet vaak voor. Andere, meer voorkomende klachten van jodium te kort zijn:
Droge huid, droge mond, droge ogen, moeite met zweten
Maag- en verteringsproblemen
Koude handen en voeten
Breekbare haren en nagels
Vermoeidheid, lusteloosheid, traag denken en depressieve gevoelens
Spierzwakte en spierkramp
Trage schildklier en gewichtstoename
Verminderde cognitieve ontwikkeling
Aangeboren afwijkingen
Wat zijn oorzaken van een Jodium te kort?
Ten eerste eten we te weinig uit de zee. Daarnaast eten we planten die de opname van jodium sterk verminderen zoals koolsoorten, spruiten, koolrabi, mais, limabonen, pinda’s, zoete aardappel, cassave, lijnzaad en soja. Ook roken en het gebruik van bepaalde medicijnen kunnen bijdragen aan een te kort.
Jodium behoort tot een groep stoffen genaamd halogenen. In deze groep vallen ook chloor, fluor en bromide. Deze stoffen zijn concurrenten van elkaar. Dit betekent dat aanwezigheid van chloor, fluor en bromide de jodiumwerking juist kan verminderen. Denk bijvoorbeeld aan chloor in zwemwater en eventueel kraanwater, fluor in tandpasta en bromide in brandvertragende middelen.
Ten slotte vindt de uitscheiding van jodium plaats via de nieren, ontlasting en de huid. Veel sporten en waarschijnlijk ook het gebruik van de sauna zorgt dat jodium via zweten het lichaam verlaat. Bij een al bestaand jodium te kort is dit dus niet handig om te doen.
Hoe vul ik Jodium dan goed aan?
Hoe zorg je ervoor dat je genoeg jodium binnenkrijgt vraag je je misschien af? De beste manier om je jodium op pijl te krijgen is door de juiste voeding te eten en door dingen te mijden die de opname of uitscheiding van jodium verhogen. Jodium vinden we vooral terug in producten uit de zee, zoals vis en zeewier. Ook brood bevat jodium maar daar wordt het aan toegevoegd, via bakkerszout. Let op: niet elk brood bevat bakkerszout.
Top 10 producten met meeste jodium
Zeewier: agar agar (gedroogd) 41.000 mcg / 100 gr Zeewier: Kelp (rauw) 7553 mcg / 100 gr Zeewier: nori (gedroogd) 5100 mcg / 100 gr
Schelvis 322 mcg / 100 gr
Kabeljauw 196 mcg / 100 gr
Koolvis (gekookt) 154 mcg / 100 gr
Kreeft (gekookt) 139 mcg / 100 gr
Hom en kuit 125 mcg / 100 gr
Mosselen (gekookt) 125 mcg / 100 gr
Kaviaar 103 mcg / 100 gr
Oesters 60 mcg / 100 gr
Ansjovis 55 mcg / 100 gr
Ik kan me voorstellen dat zeewier, kreeft, kaviaar en mosselen niet wekelijks op het menu staan. Gelukkig zit Jodium ook in andere, meer gangbare producten zoals: Brood, paling, makreel, koolvis, garnalen, ei, tonijn, zeezout, zalm, yoghurt, melk en oude 48+ kaas.
Een jodiumtekort of een andere oorzaak?
Komen de eerdergenoemde klachten je bekend voor en ben je benieuwd of het inderdaad door jodiumtekort komt? Dan kan ik je helpen. Samen komen we erachter of Jodium inderdaad het probleem is, of dat de klachten misschien ergens anders vandaan komen. Eventueel kan je het te kort aanvullen met een supplement.
Bron vermelding
Gansevoort, R. T., Bakker, S. J., Touw, D. J., de Boer, R. A., van der Meer, P. & Bomer, N. (2022). High selenium levels associate with reduced risk of mortality and new‐onset heart failure: data from PREVEND. European Journal of Heart Failure, 24(2), 299–307. https://doi.org/10.1002/ejhf.2405
Jodium. (z.d.). Voedingscentrum. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/jodium.aspx
Jodium | Stichting OrthoKennis. (z.d.). Copyright © Orthokennis - All rights reserved. https://www.orthokennis.nl/nutrienten/jodium
ORTHO Bibliotheek. (z.d.-b). Jodium en intelligentie. https://bibliotheek.ortho.nl/jodium-en-intelligentie
Zimmermann, M. B., Jooste, P. L. & Pandav, C. S. (2008). Iodine-deficiency disorders. The Lancet, 372(9645), 1251–1262. https://doi.org/10.1016/s0140-6736(08)61005-3
Zimmermann, M. B. (2009). Iodine Deficiency. Endocrine Reviews, 30(4), 376–408. https://doi.org/10.1210/er.2009-0011
NEVO-online versie 2022. Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO) | RIVM. (z.d.). https://www.rivm.nl/nederlands-voedingsstoffenbestand
Naturafoundation | 17-05-2017 | Vijf voor je lijf: tekenen van een jodium tekort. https://www.naturafoundation.nl/kenniscentrum/artikelen/vijf-voor-je-lijf-tekenen-van-een-jodiumtekort
ORTHO Bibliotheek. (2010, 25 april). Dossier: jodium in Nederland (2). Fysiologie en diagnostiek van jodiumtekort. https://bibliotheek.ortho.nl/dossier-jodium-in-nederland-2-fysiologie-en-diagnostiek-van-jodiumtekort
ORTHO Bibliotheek. (2022, 23 juni). Dossier: jodium in Nederland (1). Ruim zes miljoen Nederlanders met een tekort. https://bibliotheek.ortho.nl/dossier-jodium-in-nederland-1-ruim-zes-miljoen-nederlanders-met-een-tekort
